Ochla

Kościół p.w. Najświętszej Trójcy (dawniej Wszystkich Świętych)

Kościół filialny pw. Najświętszej Trójcy (dawniej Wszystkich Świętych). Zbudowano go w pierwszej połowie XIV stulecia z kamienia i rudy darniowej, a pierwsza wzmianka o nim pojawiła się nieco później, bo w 1376 roku. Świątynia została przebudowana w XVI wieku, a w ciągu następnych stuleci była wielokrotnie remontowana. Kościół przestał pełnić funkcję świątyni katolickiej w 1525 roku, po tym, jak proboszcz wraz z właścicielem dóbr Ernstem von Knobelsdorfem oraz mieszkańcami Ochli przeszli na luteranizm. W czasie kontrreformacji w 1654 roku nastąpił powrót do kościoła katolickiego. Jest to salową budowla zamknięta trójbocznie od strony wschodniej. Do korpusu od strony północnej dobudowano w XV wieku zakrystię, a kruchtę wzniesiono na przełomie XVII i XVIII wieku. Miało to miejsce w trakcie odbudowy świątyni po pożarze. Nadbudowano nad częścią prezbiterialną drewnianą dzwonnicę, która przetrwała do czasów powojennych. Po stronie zachodniej w 1983 roku stanęła nowa, murowana wieża. Obecny kościół to w znacznej części zachowana w pierwotnej formie średniowieczna budowla gotycka z wąskimi oknami, której korpus wraz z częścią prezbiterialną jest nakryty wysokim dachem wielospadowym. Współczesna, czworoboczna wieża jest zwieńczona dachem namiotowym. Strop przykrywa wnętrze kościoła, tylko zakrystia jest sklepiona kolebkowo. Przez ostrołukowy otwór prowadzi przejście do zakrystii. Ołtarz główny z barokowymi elementami prawdopodobnie z przełomu XIX i XX wieku reprezentuje zabytkowe wyposażenie świątyni, a drewniany krucyfiks klasycystyczny z początku XIX stulecia znajduje się obok ołtarza. Zachowały się również wewnątrz kościoła dwa obrazy olejne, przedstawiające dwóch świętych duchownych. Zostały namalowane na desce w drugiej połowie XIX wieku. Pięć późnobarokowych lichtarzy cynowych z pierwszej połowy XVIII wieku uzupełnia te elementy, które obecnie są przechowywane poza kościołem. Można również obejrzeć na zewnątrz budowli cztery renesansowe płyty nagrobne członków rodu von Knobelsdorf: jedną poświęconą rycerzowi, a trzy chłopcom. Na uwagę zasługuje kamienny krzyż stojący przy schodach prowadzących na cmentarz przykościelny. Jego powstanie próbują wyjaśnić legendy. Według jednej z nich jest to krzyż upamiętniający zbrodnię jakiej dopuścił się w 1604 roku rycerz von Rothenhurg, zabijając w okolicy kościoła pasterza. Inna wersja tej opowieści mówi, że zabójcą był fundator pałacu w Ochli Adam von Unruh, a zbrodnia miała miejsce na pastwisku. Inna legenda mówi że krzyż wystawiła hrabina jako pokutę za zabicie niewiernego męża. Kolejną legendą jest nazywanie tego krzyża krzyżem pokutnym czyli ufundowanym przez zabójcę w wyniku umowy zabójcy z rodziną zabitego, mającej doprowadzić do rekompensaty materialnej i moralnej za zabójstwo oraz zapobiec zemście. Należy zaznaczyć, że krzyż nie jest powiązany z którąś ze znanych umów kompensacyjnych i ewentualny pokutny charakter jest wyłącznie hipotezą opartą na wątłej przesłance, że po prostu takie krzyże powstawały, więc możliwe, że ten właśnie jest takiego pochodzenia. Trzeba pamiętać, że powodów powstania było dużo: z pobudek religijnych, krzyż wotywny, krzyż graniczny, krzyż upamiętniający jakieś wydarzenie, czy nawet zabójstwo lecz wystawiony przez rodzinę zmarłego dla upamiętnienia. Identyfikowanie wszystkich starych kamiennych krzyży monolitowych z krzyżami pokutnymi jest nieuprawnione i przybrało formę nie popartej dowodami legendy. W przypadku krzyża w Ochli, prawdopodobieństwo jego pokutnego charakteru zmniejsza dodatkowo czas, którego dotyczą legendy z nim związane. W XVII w. zabójstwa nie podlegały już prywatnym negocjacjom i umowom, a ich ściganie i karanie było w wyłącznej kompetencji władz. Możliwe jest też przyjęcie wyrażenia pokutny nie w prawnym lecz religijnym znaczeniu czyli jako pokuty wyznaczonej za grzech. Obiekty powstałe w ten sposób nie są jednak krzyżami pokutnymi, pomnikami dawnego prawa.

• Tekst pochodzi z portali Wikipedia.

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

• Grabsteine für einen Ritter und zwei Damen vom Ausgang des XVI. Jahrhunderts; liegen verwittert und arg zestört auf dem Friedhofe.

Płyta nagrobna Christopha von Knobelsdorf

Płyta nagrobna mężczyzny w stroju rycerskim z połowy XVI wieku prawdopodobnie Christopha von Knobelsdorfa, ówczesnego właściciela wsi. Po stronie ojczystej dwa herby: von Knobelsdorf i von Raben, a po stronie macierzystej widoczny tylko dolny rodziny von Kottwitz, gdyż górna prawa część płyty jest ułamana.

Płyty nagrobne synów Christopha von Knobelsdorf

               

Płyty nagrobne synów, prawdopodobnie Christopha von Knobelsdorf, pochodzące z połowy XVI wieku. Górne części płyt odłamane.
Nie wiem dlaczego ale Hans Lutsch w swoim opracowaniu w ogóle o nich nie wspomina.

Płyta nagrobna Caspara von Knobelsdorf

Płyta nagrobna Caspara von Knobelsdorf, prawdopodobnie syna Christopha von Knobelsdorf, zmarłego w połowie XVI wieku.

Płyta nagrobna Fridricha von Knobelsdorf

Płyta nagrobna Fridricha von Knobelsdorf, prawdopodobnie syna Christopha von Knobelsdorf, zmarłego w połowie XVI wieku.

Płyta nagrobna Sigmunda von Knobelsdorf

Płyta nagrobna Sigmunda von Knobelsdorf, prawdopodobnie syna Christopha von Knobelsdorf, zmarłego w połowie XVI wieku.

Krzyż pokutny

               

Kamienny krzyż stojący przy schodach prowadzących na cmentarz przykościelny. Jego powstanie próbują wyjaśnić legendy. Według jednej z nich jest to krzyż upamiętniający zbrodnię jakiej dopuścił się w 1604 roku rycerz von Rothenhurg, zabijając w okolicy kościoła pasterza. Inna wersja tej opowieści mówi, że zabójcą był fundator pałacu w Ochli Adam von Unruh, a zbrodnia miała miejsce na pastwisku. Inna legenda mówi że krzyż wystawiła hrabina jako pokutę za zabicie niewiernego męża. Kolejną legendą jest nazywanie tego krzyża krzyżem pokutnym czyli ufundowanym przez zabójcę w wyniku umowy zabójcy z rodziną zabitego, mającej doprowadzić do rekompensaty materialnej i moralnej za zabójstwo oraz zapobiec zemście.

Więcej na jego temat można przeczytać przy opisie kościoła.

Dawny pomnik wojenny

Lokalizacja: Centrum wsi, w pobliżu kościoła (dawny ewangelicki).

Forma: Do istniejącego pomnika - upamiętniającego zwycięstwa w wojnach: prusko-austriackiej z 1866 r.1 i prusko-francuskiej z lat 1870-71, w formie kolumny z piaskowca, na której posadowiona była figura (z postacią legionisty?, bogini wojny?, anioła?) z podniesioną w geście pozdrowienia ręką - dobudowano skrzydła z kamienia polnego o szerokości 342 cm każde, wraz z trzema wnękami zawierającymi inskrypcje (centralna o wys. 82 cm i szer. 61 cm oraz boczne o wys. 105 cm i szer. 74 cm). Całość poprzedzona niewysokim murkiem, od którego wychodziło ogrodzenie.
Poniżej figury na każdej z czterech ścian wykute były inskrypcje z przesłaniem pomnika (ich nieznaczna część widoczna jest do dziś), a jeszcze niżej od strony frontowej – zdobienie w formie wieńca. Wysokość całkowita kolumny – ok. 315 cm. Wspomniana wyżej figura jest jeszcze zauważalna (choć bardzo niewyraźnie) na zamieszczonej niżej reprodukcji zdjęcia z lat 30. lub początku lat 40. XX w. Dziś w jej miejscu znajduje się niewielki krzyż z wyrytym napisem WIEDERSEHEN ! (zobaczyć się ponownie). Można wysnuć przypuszczenie, iż postać (o ile odlana była w brązie) mogła zostać usunięta w czasie II wojny światowej i przetopiona na potrzeby militarne, a dawni mieszkańcy liczyli na jej powrotne ustawienie po zakończeniu działań wojennych.

Czas powstania: Pierwotnie odsłonięty pod koniec XIX w., rozbudowany w latach 20. XX w.

Stan zachowania: Pomnik w okresie powojennym zaadaptowano na kapliczkę religijną. Z części poświęconej ofiarom I wojny św. zdemontowano płyty inskrypcyjne. W kolumnie od strony frontu wykuto wnękę i posadowiono w niej figurkę Jezusa Chrystusa. Obrzeża wnęki stanowią obrys dawnego pola inskrypcyjnego. Identyczne pole (A), o wys. 51 cm i szer. 37 cm, znajduje się po drugiej stronie kolumny. Na nim mimo śladów zacierania napisów, wciąż zarysowują się fragmenty inskrypcji podobnie jak na ścianach bocznych (pola B i C). Kapliczkę wyremontowano w 2015 r. U jej podnóża w wybrukowanym chodniczku wkopano płytkę z datą 1945 r. Zachowało się oryginalne ogrodzenie miejsca pamięci.

Więcej na temat tego pomnika na stronie skąd zaczerpnięto fragment: Towarzystwo Przyjaciół Lubuskiego Muzeum Wojskowego.

Kościół ewangelicki

Wieża, jedyna pozostałość po wspaniałym niegdyś kościele ewangelickim, z pięknym wnętrzem i emporami obiegającymi nawę główną.